بررسی مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Elite AX

مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Elite AX یک مادربرد میان‌رده است که با استفاده از تراشه Z790 اینتل ساخته شده و به‌طور خاص برای بهره‌وری بیشتر از پردازنده‌های نسل ۱۲ و ۱۳ اینتل طراحی گردیده است.

ابعاد این مادربرد ATX بوده و با قیمت ۲۵۴ دلار در دسترس مشتریان قرار گرفته است. ویژگی‌های فراوانی در این مادربرد یافت می‌شود که به‌عنوان مثال چهار اسلات سوکت M.2، شش پورت SATA، پشتیبانی از اترنت ۲.۵ گیگابیتی و قابلیت اتصال به شبکه Wi-Fi 6E از جمله آن‌هاست.

طراحی مادربرد، پردازنده و حافظه

مادربورد Aorus Elite AX بر روی یک PCB شش لایه و یک پوشش مات سیاه طراحی شده است. VRM‌ها با سینک‌های بزرگی که به یکدیگر متصل شده‌اند، محافظت می‌گردند. این سینک‌های حرارتی با پوشش آلومینیوم و الگوها و نمادهای تجاری Aorus زیبایی خاصی به آنها افزوده‌اند. برخی از نورپردازی‌های RGB زیر سینک حرارتی تراشه نصب شده‌اند، که به کیس شما جلوه‌ی زیبا و نورافکنی متفاوتی اضافه می‌کنند. به طور کلی، ظاهر این مادربورد بسیار زیبا و جلب‌کننده است.

پشتیبانی از پردازنده و حافظه

برای افزایش سازگاری با پردازنده‌های پیشرفته اینتل، از یک تنظیم توان ۱۹ فازی (شامل ۱۶ فاز برای Vcore) با استفاده از MOSFET‌های SPS با ظرفیت ۷۰ آمپر بهره گرفته شده است. این ترتیب با فراهم کردن ۱۱۲۰ آمپر برای پردازنده، به طور موثر می‌تواند نیازهای حتی از پرچمدار Core i9-13900K را برآورده کند. حتی در صورت نیاز به اورکلاک، این تنظیمات همچنان دارای قابلیت پاسخگویی می‌باشند.

در زمینه حافظه، پلتفرم‌های جدید Z790 و B760 اینتل، از هر دو استاندارد DDR4 و DDR5 ساپورت می‌کنند. اگر به دنبال بهترین گزینه هستید، مدل Aorus Elite AX با توانایی پشتیبانی از حافظه DDR5 با سرعت‌های بالا تا ۷۶۰۰ مگاهرتز پشتیبانی می‌کند.

طراحی و اتصالات داخلی

در بالای چپ مادربرد، دو اتصالگر EPS با هشت پین به چشم می‌خورند که برای تأمین برق پردازنده به کار می‌روند. نزدیک به این اتصالگرها، سینک‌های حرارتی بزرگ با وظیفه خنک کردن VRM‌ها قرار دارند و نمادها و نشان تجاری Aorus را نمایان می‌کنند. این سینک‌های حرارتی به‌طور مؤثری عمل کرده و MOSFET‌ها و بخش‌های دیگری از قدرت را در حد مشخصی نگه می‌دارند.

در سمت راست منطقه سوکت، چهار شیار خالی برای نصب حافظه DRAM واقع شده‌اند که حافظه را از دو طرف محدود می‌کنند. در بالای این شیارها، دو هدر چهارپینی فن/پمپ به چشم می‌خورند. هرکدام از این هدرها، DC و PWM را پشتیبانی کرده و ۲A/24W را خروجی می‌دهند. با تعداد مناسبی از این هدرها که توان زیادی را ارائه می‌دهند، کاربران مشکلی در اجرای سیستم خود با استفاده از سیستم خنک‌کننده سفارشی از جمله حلقه‌های آبی یا پمپ‌ها نخواهند داشت.

در سمت راست، دو هدر RGB از میان چهار هدر RGB مادربرد قرار دارند (سایرین در لبه پایین هستند). دو هدر ۳ پین ARGB و دو هدر ۴ پین RGB در اینجا وجود دارند، و کنترل آن‌ها توسط بخش RGB Fusion نرم‌افزار مرکز کنترل گیگابایت انجام می‌شود.

هنگامی که به سمت پایین مادربرد نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که کانکتور ATX 24 پینی که برق مادربرد را فراهم می‌کند، یک هدر USB 3.2 Gen 1 (5Gbps) با ۱۹ پین برای پنل جلویی و یک هدر USB 3.2 Gen 2 (10Gbps) Type-C نیز دارد. علاوه بر این، چهار LED دیباگ برای رفع مشکلات POST نیز وجود دارد.

نیمی از پایین برد، به سمت چپ، حوزهٔ صوتی با کدک Realtek ALC897 را پوشش می‌دهد. در این بخش، تعدادی کپاسیتور صوت نیز قابل مشاهده است.

در وسط برد، سه اسلات PCI Express از انتهای به انتهای آن برای اتصال کارت‌های گرافیک قرار دارند. از سوی راست تراشه، هدرهای Thunderbolt و شش پورت SATA3 با سرعت ۶Gbps قرار گرفته‌اند. در اطراف محافظ پایین برد، همچنین دومین مجموعه از هدرهای RGB و ARGB، هدرهای صوتی پنل جلویی و دو هدر USB 2.0 قابل مشاهده هستند. دکمه Q-Flash برای بازنشانی BIOS کنار چهار هدر فن مورد استفاده قرار گرفته است. آخرین هم هدر پنل جلویی است که امکان اتصال دکمه‌های روشن و خاموش را فراهم می‌سازد.
اسلات اصلی (در بالا) جهت جلوگیری از شکستن از کارت‌های سنگین از تقویت بهره می‌برد. این اسلات از طریق پردازنده متصل شده و تا PCIe 5.0 x16 پشتیبانی می‌کنند. دو اسلات دیگر نیز به طول کامل از طریق تراشه متصل شده و به ترتیب در PCIe 4.0 x4 (وسط) و PCIe 3.0 x4 (پایین) اجرا می‌شوند.

در میان اسلات‌های PCIe، سوکت‌های M.2 نیز حضور دارند. بالاترین سوکت با بزرگترین سینک حرارتی از طریق پردازنده متصل می‌شود و تا دستگاه‌های ۱۱۰ میلی‌متری را پشتیبانی می‌کند و از PCIe 4.0 x4 نیز حمایت می‌کند. سه سوکت دیگر M.2 نیز از ماژول‌های تا ۱۱۰ میلی‌متری پشتیبانی می‌کنند، اما از طریق تراشه متصل می‌شوند و همچنین در سرعت‌های PCIe 4.0 x4 (64Gbps) اجرا می‌شوند؛ یکی از آنها با ماژول‌های M.2 SATA دوتایی سازگار است. به علاوه، سوکت‌های M.2 حالت‌های RAID 0، ۱، ۱۵ و ۱۰ را برای افزایش سرعت یا تضمین اطمینان اضافی نیز پشتیبانی می‌کنند.

در پشت پنل، یک پنل با زمینه تیره به رنگ مشکی یا خاکستری و برچسب‌های سفید در دسترس است که دارای ۱۰ پورت USB می‌باشد. این پورت‌ها شامل یک پورت Type-C با سرعت ۲۰Gbps، دو پورت با رنگ قرمز با سرعت ۱۰Gbps، سه پورت با رنگ آبی با سرعت ۵Gbps و چهار پورت USB 2.0 با رنگ مشکی هستند. خروجی‌های ویدیویی DisplayPort و HDMI در وسط قرار گرفته‌اند و توسط یک پورت اترنت ۲.۵ گیگابیتی و آنتن‌های Wi-Fi احاطه شده‌اند. سیستم صدای پیشرفته این برد دارای دو پلاگ ۱/۸ اینچی برای میکروفون و خروجی خط به همراه خروجی SPDIF می‌باشد.

BIOS UEFI و ابزارها

همانند اکثر سیستم‌های BIOS، در مادربرد Z790 Aorus Elite AX از فناوری UEFI برای شروع سیستم استفاده می‌کنیم. در اینجا، اطلاعات گسترده‌ای درباره سخت‌افزار سیستم، از جمله پردازنده، حافظه RAM، ذخیره‌سازی و سیستم خنک‌کننده فراهم شده است. چندین دکمه بزرگ در سمت راست امکان دسترسی به ویژگی‌های مختلف از جمله حالت پیشرفته، Smart Fan 6 و توانایی Q-Flash را فراهم می‌کنند. کل BIOS با طراحی زیبا و تم‌های مختلف، از جمله سیاه و نارنجی، باعث می‌شود که اطلاعات به راحتی قابل دسترسی باشند و به بهترین شکل ممکن تمام ویژگی‌های ضروری در دسترس قرار گیرند.

در بخش پیشرفته BIOS، با ارائه یک تنظیم استاندارد و سرفصل‌های اصلی در بالای صفحه، اطلاعات جامع سیستم و تنظیمات ارائه می‌شود. این بخش شامل بخش مورد علاقه‌ها برای شخصی‌سازی است، که تمامی عملکردهای پیشرفته در این حالت جامع‌تر به دست می‌آید.

در بخش Tweaker، تمامی گزینه‌های اورکلاک شامل ولتاژها، سرعت، تایمینگ حافظه، و گزینه‌های اورکلاک پردازنده، با قابلیت تنظیم، قرار دارند.

بخش Settings، چندین زیرسربرگ دارد که می‌توانند تنظیمات اساسی سیستم را تغییر دهند. این شامل تنظیمات انرژی، تاریخ و زمان، ذخیره‌سازی و ارتباطات می‌شود.

در بخش System Info، اطلاعات جامع سیستم نظیر نوع پردازنده، تعداد و نوع حافظه، تعداد درایوهای ذخیره‌سازی و نوع BIOS نمایش داده می‌شود.

عملکرد Gigabyte Z790 Aorus Elite AX

برای ارزیابی عملکرد Gigabyte Z790 Aorus Elite AX، از یک واحد پردازشی Intel Core i9-13900K بهره گرفته شد، همراه با ۳۲ گیگابایت حافظه DDR5 با فرکانس ۶۴۰۰ مگاهرتز. تست‌های انجام شده شامل Cinebench R23، PCMark 10، ۳DMark Time Spy، CrystalDiskMark و Blender بودند.

در حوزه عملکرد پردازنده، اتصال Core i9-13900K به Aorus Elite AX به دنبال ارائه عملکرد چشمگیری بود. در Cinebench R23، نمره چند نخی این پردازنده به ۳۵،۲۳۳ امتیاز و نمره تک نخی به ۱،۸۸۳ امتیاز رسید. این نتایج نشان دهنده توانایی بسیار بالای پردازنده در مواجهه با چالش‌های مختلف است.

در عملکرد حافظه ذخیره‌سازی، دو اسلات M.2 PCIe 4.0 در بالای مادربرد قرار دارند و توانایی انتقال داده با سرعت فوق‌العاده را فراهم می‌کنند. نتایج تست CrystalDiskMark نشان می‌دهد که سرعت‌های خواندن و نوشتن به ترتیب به ۷،۰۸۰ مگابایت بر ثانیه و ۶،۷۱۰ مگابایت بر ثانیه برای SSD M.2 اصلی به دست آمده است.

در آزمون عملکرد گرافیکی با استفاده از ۳DMark Time Spy، Aorus Elite AX با کارت گرافیک NVIDIA GeForce RTX 3080 اجرا شد و نمره‌ای برابر با ۱۶،۵۸۸ امتیاز کسب کرد. این نتیجه نشان می‌دهد که مادربرد به خوبی با کارت گرافیک پرقدرت هماهنگی دارد.

کلیتاً، Gigabyte Z790 Aorus Elite AX با ارائه عملکرد بسیار برجسته، مناسب برای اجرای وظایف متنوع از جمله بازی‌های رایانه‌ای، ویرایش ویدئو و کارهای مولتی‌مدیا می‌باشد. همچنین، دمای مادربرد و پردازنده در حالت‌های عادی و در هنگام تست استرس به‌طور قابل توجهی مناسب است و از سینک‌های حرارتی موجود برای خنک کردن اجزاء اصلی بهره می‌برد.

صدا و شبکه

مادربرد Gigabyte Z790 Aorus Elite AX از کدک صوتی Realtek ALC897 بهره می‌جوید که علیرغم کیفیت برجسته صدا، توانایی ارتقاء به عنوان یک مادربرد با قابلیت‌های فراگیر در زمینه صدا را به دست نیاورده است. این کدک با اسپیکرها و هدفون‌های متداول کامپیوتر هماهنگی مناسبی دارد، اما برای تجربه‌ی حرفه‌ای در زمینه صدا به تنهایی کافی نمی‌باشد. اگر به دنبال تجربه‌ای با کیفیت بالاتر هستید، توصیه می‌شود از یک کارت صدای جداگانه یا رابط صوتی خارجی استفاده نمایید.

در حوزه اتصالات شبکه، مادربرد Aorus Elite AX از کنترلر شبکه Intel I225V 2.5G Ethernet و ماژول بی‌سیم Intel AX201 Wi-Fi 6E با پشتیبانی از بلوتوث ۵.۲ استفاده می‌کند. این اتصالات شبکه باعث افزایش سرعت انتقال داده در شبکه می‌شوند و ارتباط اینترنت پایدار و سریعی را فراهم می‌آورند.

جمع بندی

مادربورد جیگابایت Z790 Aorus Elite AX با یک قیمت مناسب به بازار عرضه شده و ارزش بسیار خوبی را فراهم می‌کند. این مادربورد از ویژگی‌های متعددی برخوردار است، از جمله پشتیبانی از آخرین پردازنده‌های Alder Lake اینتل، افزایش تعداد اسلات‌های M.2، بهره‌مندی از کنترلرهای شبکه پرقدرت و سازگاری با کارت‌های گرافیک PCIe 5.0. ظاهر جذاب این مادربورد با نورپردازی RGB نیز توجه‌آور است.

با توجه به ویژگی‌های فراوان و عملکرد بالا، این مادربورد به عنوان یک گزینه عالی برای ساخت یک سیستم بازی یا کاری، از سطح متوسط تا حرفه‌ای، معرفی می‌شود. اگر به دنبال یک مادربورد با ارزش و امکانات گسترده هستید، جیگابایت Z790 Aorus Elite AX یک انتخاب بسیار مناسب به حساب می‌آید.